Podcast no.13 El riesgo de contagio de COVID-19 se mantiene, piden seguir autocuidados

Resumen informativo COVID-19
Resumen informativo COVID-19
Podcast no.13 El riesgo de contagio de COVID-19 se mantiene, piden seguir autocuidados
Loading
/

Multimedia

Estás escuchando un espacio informativo para las comunidades indígenas de Chiapas, producido por el noticiero Chiapas Paralelo, integrante de la Alianza de Medios de la Red de Periodistas de a Pie.

Hoy es lunes 31 de agosto de 2020

A cinco meses del inicio de la pandemia por el coronavirus COVID-19, autoridades mexicanas informaron que en el país, desde hace semanas el número de contagios por la pandemia se está reduciendo.

Por ello, en estados como Chiapas, autoridades de Salud dijeron que se pasó a la etapa que llaman “semáforo amarillo”, donde ya se pueden realizar varias actividades que estaban restringidas.

Sin embargo, advirtieron que la pandemia se mantiene, y no deja de ser un riesgo para las personas. Médicos recomiendan que deben seguir cuidándose. Explicaron que no se puede decir que hay libertad de salir y actuar sin tener riesgos.

Pidieron a las personas convivir de forma responsable, salir a trabajar y sólo reunirse por cuestiones verdaderamente importantes. Dijeron que en estos cinco meses que han pasado, hemos aprendido a cuidarnos para prevenir contagiarse, y debemos seguir aplicando las medidas.

Esto incluye a quienes ya enfermaron, porque se ha comprobado que se pueden volver a enfermar de nuevo, y no sabemos quienes de los que están a nuestro alrededor, pueden tener un desenlace fatal si se enferman.

En México, según cifras oficiales han enfermado de COVID-19 casi 600 mil personas, y han muerto más de 63 mil. México ocupa el tercer lugar en número de muertes por coronavirus después de Estados Unidos y Brasil.

En Estados Unidos, son casi 6 millones de personas las que han contagiado, y más de 181 mil las que han muerto por esta enfermedad. Los estados con más contagios son California, Texas y Florida.

En otros países, luego de que disminuyeron los contagios, cuando las personas volvieron a retomar sus actividades, los contagios volvieron a incrementarse de forma acelerada, como en Argentina y Chile.

En tanto, siguen los avances para crear una vacuna que logre detener al virus. España autorizó el viernes el primer ensayo clínico en humanos para una vacuna anticovid.

Además de España, participarán en este ensayo otros dos países europeos, Bélgica y Alemania. En total participarán 550 voluntarios sanos de los tres países europeos, que serán vacunados para evaluar el rango de dosis y diferentes medidas para administrar la vacuna.

 

Li ch’amajel chamel covid 19 hoy o me’, ta me xich k’anel ti ak’u jk’el o jbatik.

Li me’ cha’bai jbel chabeluk kuts kalaltak ba’tsi vinik antsetik taj lumaltik Chiapa, k’uxelan chal noticiero Chiapas paralelo, ti jaik jtsomlejetik ta Alianza de Medios de la Red de periodista de a pie.

li lunes 31 yun agosto ta 2020.

li s-boval yual slikel li chamel coronavirus COVID -19 , li j’amteletik li ta mexico la yak’ik ta na-el ti oy xa’ ta vik-tajel’el li chamel.

Ja’yun li j’amteletik yun pox-ta’ el li ta chiapa te la yak’ik ta nael ti lij k’otxa ta semáforo amarillo ja’ tas k’achal ti xu xa tax jam ti amtelaletik jayim yich makel.

Pe teme’ la yich ak’el ta na’el ti chamel li me oy’o, ja me te oy xi-el mi lij ipaj. Li jpoxtabanejetik ta xalbutik ti ta me’ sk’an taj k’elo’ jbatik. La yak’ik ta nael ti k’alal mi lij lok’utik xu me’ xij ipajutik, ti ja tsots sk’olal ti ak’u jk’el jbatik.

Te la yich k’albel li vinik antsetik ti ak’ume jk’el jbatik, k’alal mi lij lok ta kamteltik chiuk ti ja-uk to me jtsom jbatik mi oy k’usi tsots sk’olal. La yalik nox-tok ti li s-bobal yual slik’el li chamel te xa me’ laj chantik sk’elel jbatik ti k’uchal mu xij ipaj, pe ta me’ sk’an ti ak’u jk’el o lek jbatik ti k’ucha o no’ox laj k’el jbatik tak.

skotol le ne’ ja me jech tas k’an tas k’el sba-ik ek li boch’otik ipajemik xa’ yun me te yich’oj ak’el ta na-el ti xu me tax ipajik yan belta, yun me muj natik ti boch’otik ipajik xa yun xu me tax chamik mi mu jaluk tsakat yan belta.

li ta mexico, ti ak-bil ta na’el ti jayim ipajik ta COVID-19, ja xa me’ x-ech ta 600 vinik ants, li chamenik x aja xa oy-ta 63 mil. Li mexico ja me’ oy ta tercer lugar yepal animaetik tas koj li chamel coronavirus, ja one’ te me tax tal li Estados Unidos chiuk Brasil. Li ta Estados unidos ja xa oy x-ech ta 6 millones vinik ants ipik, 181 mil ti chamenik’xa tas koj li chamel le ne. Li lumetik ti bu toj ep li jchameletik ja te ta California, Texas chiuk Florida.

li yantik lumetik te butik jutukim li jchameltik te y lok’ik, pe te me’ ipajik yan belta li vinik antsetik, pe j ato me te mas anil epaj lij chameletik li lumetik ti butik ipajik ja jech k’uchal te ta Argentina chiuk chile.

Li ta ora ne’ te me yakal ta pasbel lis vacunail li k’uchal x’paj li virus. Te ta Espana lij yich ak’el mantal ta viernes ti ak’u yich ak’el ta krischano li vacuna anticovid, jech noxtok ti te ta espana, te me tax k’ot yan lum jech k’uchal Europeos, Belgica chiuk Alemania, tas kotol li boch’otik ta xich’ik li poxil ja 550 vinik antsetik ti ja tsotsik te ta oxim paisetik europeos tyun me ja te taxich k’elel kutik yeoal xu chich jujun vinik ants li vacuna.

li ta Chiapa paralelo te to me’ ta xich aleltal. Li jbel cha’bel loile ja patrocinio yu-un DW Akademie.
Ti boch´o las jelumtas taj koptik: Ana lucia López Hernández.
Boch´o las tsiba: Maximiliano López Pérez.

 

Te tsakel ta chamel yu’un COVID-19yakaltome, ya sk’anik te yakukto jkanantayjbatik

Nok’ol awaiybel, jun k’op ayej te bajem ta swenta yu’un te bats’il antswiniketik taChiapas, te chajpambil yu’un te Noticiero Chiapas Paralelo, te ya x-a’tej sok teAlianza de Medios de la Red de Periodistas de a Pie.

Yo’tik lunes bulucheb scha’winikyu’un agosto yu’un 2020.

Ayix ta bajel jo’eb u’ te k’alal kaj te muk’ul chamel yu’un coronavirus COVID-19,te a’tel patanetik ta Méxicola yak’ik ta nael ta jlumaltik, te ayix semanaetik te yakal ta pejk’ajel te yajtalul te tsakel ta chamel yu’un te muk’ul chamele.

Ja’ yu’un, ta estadoetik jich bit’il ta Chiapas, te a’telpatanetik yu’untesnaul poxil la yalik te k’axixtask’ajk’alel“semáforo amarillo”,te banti ya xuix ta pasel bayal ta jchapa’teletik te makatik ta swenta te chamele.

Ya xcha’ yalik te muk’ul chamele yakalto ta bejel, maba xkejcha ta yak’el wokol ta stojolik te antswinikwtik. Te poxtawanejetik la yalik te yatosk’ante ya akanantayjbatike.La xcholik te maxu ta jalel te ya xuixlok’elesok spasel a’teletik tememaba jkanantay jabajtike.

La sk’ambeyik te swinkilellumatik te yakuk stsobsbajik ta stojil, lok’el ta a’tel sok ja’nax ya xu stsob sbajik teme tulan sk’oblale, la yalik te ta jo’eb u’te kaxixe la jnoptik bit’il ya jkanantayjbatik yu’un maba stsakotik te chamele sok yatome sk’an jt’untik te ini a’telil.

Ja’ini yatome x-ich’ot ta wenta te mach’atik tsakotik ta chamele, yu’unte la yich’ tajel ta ilel te yatome xu xcha’ tsakotikta chamel, sok mame jna’tik mach’awana te joytike, ya xu xchiknaj ta stojol muk’ul wokoli teme tsakot ta chemele.

Ta México, te bank’alal yak’oj ta nael te ajwaliletsakotikla ta chamelyu’un COVID-19 tema’600 mil ta jtul antswiniketik, sok k’ax ta 63 mil te lajike. México aylata tercer lugar yu’unte lajeletik ta swentacoronavirus,ay ta spatyu’unEstados Unidos sokBrasil.

Ta Estados Unidos, tema’ sta 6 millonesta jtul te tsakotik ta chamele, sok k’ax ta 181 milte lajik ta swenta te ini chamel. Te estadoetiik te banti chiknaj bayalte chameleja’ California, Texas sokFlorida.

Ta yantik muk’ul lumetik,k’alal ts’ujix-ate chamele, k’alal te antswiniketik cha’ kajik ta ya’telike, te tsakel ta chamele bats’ijxanta oranax, jich bit’il ta Argentina sokChile.

Ja’ yu’un, yakaltote a’tel ta swenta spasel te poxil julel te ya xu stejk’an te chamele. España layak’ pasotuk te skajibal ensayo clínicota ch’ich bak’et yu’un junpoxil julel ta stojol te COVID-19. Majauknax España, ja’nix jich-ek la spasik te ensayo ta cha’ jpam muk’ul lumetik ta Bélgica sok Alemania.K’ojtik 550 ta jtul te ta stukel yo’tanik la sk’anik spasel yu’un te oxjpam muk’ul lumetik, te yaxa yich’ik julel ta swentayilel te dosis sok yantikxan sp’isubilyu’un yak’el te poxil julele.

Li’ ta Chiapas Paralelo yatome jcholbeyexkotik te bintik ya xkojt ta pasele. te k’opayej ini chajpanbil sok spatrocinio yu’un DW Akademie.

Traducción y locución (sk’asesel sok scholel k’op ayej): Juan Gabriel López Ruíz

 

Gracias a:

Sin comentarios aún.

Deja una respuesta

Este sitio usa Akismet para reducir el spam. Aprende cómo se procesan los datos de tus comentarios.

Comparta su opinión. Su correo no será público y será protegido deacuerdo a nuestras políticas de privacidad.