Retorno parcial de desplazados por los cárteles de la droga. Foto: Ángeles Mariscal

Ta spatilal te majtamba yuˈun te chopol tsoblejetik, te machˈatik tenbilik lokˈele kajik ta sujtel juju teb ta slumalik

Nokˈol awaibel, jun kˈop aˈyej te bajem ta stojol te batsˈil ants winiketik ta Chiapas, chajpambil yuˈun te Noticiero Chiapas Paralelo, te ya x-aˈtej sok te Alianza de Medios de la Red de Periodistas de a Pie. “La yal Andrés Manuel López Obrador ʻspetel jbajtik majkˈantik te tujkˈayel’, jaxan te joˈotkotike maba yakal jkichˈbelkotik te petel, janax yakal jkichbelkotik te tujkˈayele” jich la yalik swinkilel stiil slumal Chiapas sok Guatemala. Te xiwele yakal ta slumal Lajerío, te ay ta stiil slumal Chiapas sok Guatemala; ta yojlil te lume ay chikˈbill karoetik, bukul sbak te niwak tujkˈetik, tujkˈabil te pat najetike […]

Los pueblos indígenas protagonizaron procesos políticos de defensa del territorio y en ese contexto se inscribió el levantamiento y la movilización del EZLN.  Ilustración por Axel Rangel

Yakalto te utsˈinel ta stojol te slumalab zapatistaetik

Nokˈol awaibel, jun kˈop aˈyej te bajem ta stojol te batsˈil ants winiketik ta Chiapas, chajpambil yuˈun te Noticiero Chiapas Paralelo, te ya x-aˈtej sok te Alianza de Medios de la Red de Periodistas de a Pie. Kˈaxem ta joˈwinik ta jtul pˈijiletik, ,jpas nichimal aˈteletik, jtenawetik ta yachˈutesel aˈtelil, sok tsobljetik yuˈun te batsˈil antswiniketik, jkanan yochel antswiniketik sok jpuk chol kˈop aˈyejetik te talemik ta yantik mukˈul lumtik, la yakˈik ta nael ta jun tikonbil kˈop ta yutil jlumaltik sok ta yantikxan mukˈul lumetik, ta stojol te utsˈinel yuˈun te slumal zapatista Moisés Gandhi ta skˈab te paramilitar […]

Miles de habitantes de la zona fronteriza de Chiapas escapan de los Cárteles de la droga caminando entre montañas. Foto tomada por la población afectada

“Jamás pensamos vivir esta realidad, no se lo deseamos a ningún pueblo”: desplazadas por el crimen organizado

  “Yo sé, y sabemos, que las cosas materiales van y vienen, lo importante es la integridad y que estemos completas en nuestras familias. Pero lamentablemente no todas están completas”, explica una de las mujeres del poblado Lajerio, ubicado en Frontera Comalapa, en la frontera de México con Guatemala. El terror por lo vivido en su poblado hace que se le quiebre la voz, es la primera vez que alguien de su comunidad decide hablar, pero de forma anónima. Cuenta que son miles los que se desplazaron de manera forzada porque a su comunidad la alcanzó “la guerra”, así lo […]

Parteras-1

Yakal skˈambelik yichˈel ta mukˈ te batsˈil tam alalil

Nokˈol awaibel, jun kˈop aˈyej te bajem ta stojol te batsˈil ants winiketik ta Chiapas, chajpambil yuˈun te Noticiero Chiapas Paralelo, te ya x-aˈtej sok te Alianza de Medios de la Red de Periodistas de a Pie. Te Comisión Nacional de los Derechos Humanos (CNDH) la yalbey te j-aˈtel patanetik yuˈun te Estado mexicano yichˈel ta mukˈ te batsˈil tam alale, jun aˈtelil te ya skoltay te jkocheltik ta poxtayel jich bin utˈik-euk skanantayel skˈulejal stalel te jujun lum kˈinal sok slumalab te batsˈil ants winiketik. Ta México te batsˈil tam alale ya syom sbaj sok te pˈijilaletik, jich-euk te […]

Convocan al Mampride 2023

Ikˈawanik ta marcha yuˈun te smukˈul oˈtanil LGBTTTIQ+ “Mampride 2023” ta Tuxtla Gutiérrez, Chiapas

Nokˈol awaibel, jun kˈop aˈyej te bajem ta stojol te batsˈil ants winiketik ta Chiapas, chajpambil yuˈun te Noticiero Chiapas Paralelo, te ya x-aˈtej sok te Alianza de Medios de la Red de Periodistas de a Pie. Ta swenta sjeluntesel skˈoblal te kˈopetik “mampo” o “mampa”, tsoblejetik yuˈun te Red por la Inclusión de la Diversidad Sexual de Chiapas, ikˈawanik ta bejel yuˈun te smukˈul oˈtanil diversidad sexual, “Mampride 2023” te jich las bijiltesik ta kaxlan kˈop. Bayal ta chajp tsoblejetik la syom sbajik ta junax ta swenta yakˈel ta ilel, yochintayel sok yakˈel ta nael te mukˈ skˈoblal yochelik […]

Te machˈatik lokˈemik ta slejel jun lekil kuxlejal la syomsbajik sok te “Viacrucis del migrante”

Te machˈatik lokˈemik ta slejel jun lekil kuxlejal la syomsbajik sok te “Viacrucis del migrante”

Yakalik ta bejel kˈalal ta CDMX Nokˈol awaibel, jun kˈop aˈyej te bajem ta stojol te batsˈil ants winiketik ta Chiapas,chajpambil yuˈun te Noticiero Chiapas Paralelo, te ya x-aˈtej sok te Alianza de Medios de la Red de Periodistas de a Pie. Ta slumal Tapachula te ayta frontera sur, Kˈaxem ta 2 mil ta jtul antswiniketik te yakal slejbelik jun lekil kuxlejal lokˈik ta bejel te kˈaxel domingo oxeb schaˈwinik yuˈun abril. Ta schebal kˈajkˈal te yakalik ta bejele kˈojtik ta kabesera munisipal yuˈun Huehuetán, tema wakeb schaˈwinik kilometro sbejlal te banti lokˈik tal te kˈaxel domingo. Yoˈtan xkˈojtik ta […]

Grupo armado en Pantelhó, Chiapas

Chikna yachˈil tsoblejetik te chapatik ta tujkˈ ta munisipio yuˈun Pantelhó, Chiapas

Nokˈol awaibel, jun kˈop aˈyej te bajem ta stojol te batsˈil ants winiketik ta Chiapas, chajpambil yuˈun te Noticiero Chiapas Paralelo, te ya x-aˈtej sok te Alianza de Medios de la Red de Periodistas de a Pie. Oxeb tsoblejetik te chapatik ta tujkˈ chiknajik ta ini uˈ, ta municipio yuˈun Pantelhó, slumal batsˈil antswiniketik yuˈun Altos de Chiapas. skuchojik mukˈul tujkˈetik, te ini tsoblejetik la stenik ta kˈop -ta bideoetik- swinikab te tsoblej El Machete. Te autodefensas o te machˈatik ya skanantay sbajik ta stukelik sok te tujkˈe, jaik te yakalik ta tenel yuˈun te yachˈil tsoblejetik te chapatik ta […]

Adolescentes de Chiapas. Foto: Juan Gabriel López Ruiz

Te Senado la sjach mantal yuˈun schukel cheb schaˈwinik jaˈbil te nujponel sok tut kerem achˈixetik

                  Te chukele ya xnajtˈubxan lajchayeb jabil teme machˈa la staj te utsˈinele, stsˈumbal batsˈil ants winiketik o afromexicanoetik. Te Senado de la República la schˈun yichˈel ta mukˈ, te ini miércoles joˈlajuneb yuˈun marzo, yachˈubtesel te Código Penal Federal, ta swenta yakˈbeyel swokol te machˈa ya xtenwan ta nujpunel sok te tut kerem achˈixetik, sok jun chukel te ya xnajtˈub kˈalal ta cheb schaˈwinik jaˈbil. Te antswinik senadoretik yakal slejbelik skanantayel ta jpisiltik te tut achˈixetik, tut keremetik sok te chˈiel achˈix keremetike, sok yakˈbeyel swokol te machˈatik ya xtenawanik ta […]

Familiares de Simón Pedro: Foto: Ángeles Mariscal

Yermanotak sok Las Abejas de Acteal yakal skˈambelik stojil sok sbejel ta lek te aˈteletik yuˈun slajel te jkanan yochel antswiniketik Simón Pedro

Nokˈol awaibel, jun kˈop aˈyej te bajem ta stojol te batsˈil ants winiketik ta Chiapas, chajpambil yuˈun te Noticiero Chiapas Paralelo, te ya x-aˈtej sok te Alianza de Medios de la Red de Periodistas de a Pie. Maba jajkem te aˈtelil ta swenta slejel sok schukel te machˈatik schˈiko sbajik ta slajel te jkanan yochel antswinketik sok jkˈaxel presidente yuˈun te tsoblaj Las Abejas de Acteal, Simón Pedro Pérez López, kˈojt ta pasel te joˈeb yuˈun julio yuˈun 2021 ta Altos yuˈun Chiapas slumal batsˈil ants winiketik. Te ajwalil liˈ ta estado maba yikˈo bajel ta audiensia te machˈa kuybil […]

A %d blogueros les gusta esto: