Noticias en Tseltal

Violencia machista en pueblos originarios: mujeres resisten y protestan contra los feminicidios. Foto: Rocío Gallegos

Antsetik lokˈik ta bejel ta skˈanel ichˈel ta mukˈ yuˈun te yochel skuxlejalik banti manchuk stajik utsˈinel

Nokˈol awaibel, jun kˈop aˈyej te bajem ta stojol te batsˈil ants winiketik ta Chiapas, chajpambil yuˈun te Noticiero Chiapas Paralelo, te ya x-aˈtej sok te Alianza de Medios de la Red de Periodistas de a Pie.   Patria, Minerva sok María Teresa Mirabal oxtul wixetik te la yochintaybeyik skˈop te chopol dominikano Rafael Leónidas Trujillo. “Las Mariposas”, jichla bijintesbilik, yakalikla-a ta nopjun ta universidad, nujpunemik sok ayla yal snichˈanik. Minerva sok María Teresa kˈaxemikixla ta snaul te chukujibale. Ta joˈeb schaˈwinik yuˈun noviembre yuˈun 1960 la yichˈik milel ta smantal Trujillo, te slajelike kˈatpu ta slokˈomba spamal bajlumilal yuˈun […]

Ayotzinapa. Imagen: Archivo

Bin-a te reforma electoral ta kaxlan kˈop

Te CIDH ya smel yoˈtan yuˈun te vayuk machˈa ya schˈik sbaj ta aˈteletik yuˈun Ayotzinapa / jpˈijil ants yuˈun te UAM la schol bin-a te reforma electoral ta kaxlan kˈop.   Nokˈol awaibel, jun kˈop aˈyej te bajem ta stojol te batsˈil ants winiketik ta Chiapas, chajpambil yuˈun te Noticiero Chiapas Paralelo, te ya x-aˈtej sok te Alianza de Medios de la Red de Periodistas de a Pie. Te Comisión Interamericana de Derechos Humanos (CIDH) ta yoxebal welta la yakˈ ta nael yaˈtel yuˈun te Mecanismo Especial de Seguimiento al Asunto Ayotzinapa (MESA). Ta swenta yilel te bin utˈil […]

Protesta contra la criminalización de defensores y defensoras ambientales. | Crédito: Km 169, Prensa Comunitaria Guatemala.

Tulanub milel ta stojol te machˈatik ya skanantayik yochel antswiniketik ta Latinoamérica

Waklajuneb jaˈbil te mayuk ichˈel ta muk, tsoblejetik yakal skˈambelik lekeil chajpajel yuˈun te lajel ta Viejo Velasco Nokˈol awaibel, jun kˈop aˈyej te bajem ta stojol te batsˈil ants winiketik ta Chiapas, chajpambil yuˈun te Noticiero Chiapas Paralelo, te ya x-aˈtej sok te Alianza de Medios de la Red de Periodistas de a Pie. Ta waklajuneb jaˈbil yuˈun le lajel ta Viejo Velasco, te ajwalil yuˈun México maba ayuk bin spaso ta stojol te ini wokolil, te milawe la sten lokˈel waklajuneb schaˈwinik antswiniketik, banti la yichˈik milel waktul, jaˈnix jich majel sok schujkel jtul achˈix, te laj ta […]

Jóvenes de Secundaria hablan sobre el suicidio. Foto: Ángeles Mariscal

Batsˈi schiknajel te machˈatik ya smilsbajik, chˈayeletik, tenel lokˈel sok milel ta stojol te alaletik sok kerme achˈixetik

Nokˈol awaibel, jun kˈop aˈyej te bajem ta stojol te batsˈil ants winiketik ta Chiapas, chajpambil yuˈun te Noticiero Chiapas Paralelo, te ya x-aˈtej sok te Alianza de Medios de la Red de Periodistas de a Pie. Te Red por los Derechos de las Infancias y Adolescencias en Chiapas (REDIAS) la yakˈik ta nael te smelo yoˈtanik ta swenta sbatsˈijel schiknajel kerem achˈixetik te ya smilsbajik, ta Altos yuˈun Chiapas. Ta jun tikonbil kˈop aˈyej, te tsobleje la schol, ta spamal jlumaltik te ini wokolil jaˈ te yoxebal jach lajeltik ta stojol te machˈatik tsˈakayem lajuneb kˈalal ta chan lajuneb yaˈwilalik […]

En la Escuela Secundaria Juana de Asbaje, las aulas permanecen vacías. Padres y madres exigen saber qué sucedió con sus hijos e hijas antes de regresar. Foto; Ángeles Mariscal

Mayuk lekil chajpajel ta stojolik te machˈatik ya skanantayik te yochel ants winiketik

“Maba jaˈuk skˈoblal te chopol mayetik” jich la yal te ajwalil ta jlumaltik ta stojol te chopoltayel yuˈun te nopjunetik ta Chiapas. Nokˈol awaibel, jun kˈop aˈyej te bajem ta stojol te batsˈil ants winiketik ta Chiapas, chajpambil yuˈun te Noticiero Chiapas Paralelo, te ya x-aˈtej sok te Alianza de Medios de la Red de Periodistas de a Pie.   Te Centro de Derechos Humanos Fray Bartolomé de Las Casas (Frayba) la yakˈ ta nael, ta spatil cheb jaˈwil, jukeb uˈ sok wakeb kˈajkˈal-la Cristóbal Sántiz Jiménez, maya tsotsil, jkanan sok tujnel yuˈun te Comisión Permanente de los 115 Comuneros […]

Tseltaletik yuˈun San Jerónimo Tulijá, Chilón, la sjelik sok te snaul nop te bin ya snaik spasel jich-euk te spˈijilalik

Tseltaletik yuˈun San Jerónimo Tulijá, Chilón, la sjelik sok te snaul nop te bin ya snaik spasel jich-euk te spˈijilalik

“Lek ay te Mochila”, la sjachik komon aˈteletik ta spatilal te chopoltayel yuˈun te nopjunetik Nokˈol awaibel, jun kˈop aˈyej te bajem ta stojol te batsˈil ants winiketik ta Chiapas, chajpambil yuˈun te Noticiero Chiapas Paralelo, te ya x-aˈtej sok te Alianza de Medios de la Red de Periodistas de a Pie. Ta jun kˈop aˈyej sok te j-aˈtel patanetik yuˈun te ajwalil ta Chiapas, la yakˈik ta nael te komon aˈteletik la spasike, ta schajpanel te wokolil yuˈun te nopjunetik ta secundaria yuˈun Bochil sok Tapachula, te banti chikna yan wokolil-euk. Ta stojol ini, Rosa Aidé Domínguez Ochoa, secretaria […]

Tsoblej te chapal ta tujkˈ la sten lokˈel kˈaxem ta lajunwinik ta jtul antswiniketik ta Santa Martha, Chenalhó / Bayal ta jtul nopjunetik ta Bochil, Chiapas la yichˈik chopoltesel

Tsoblej te chapal ta tujkˈ la sten lokˈel kˈaxem ta lajunwinik ta jtul antswiniketik ta Santa Martha, Chenalhó / Bayal ta jtul nopjunetik ta Bochil, Chiapas la yichˈik chopoltesel

Nokˈol awaibel, jun kˈop aˈyej te bajem ta stojol te batsˈil ants winiketik ta Chiapas, chajpambil yuˈun te Noticiero Chiapas Paralelo, te ya x-aˈtej sok te Alianza de Medios de la Red de Periodistas de a Pie. Ta octubre yuˈun 2020 te swinkilel Santa Martha, Chenalhó, te ay ta slumal batsˈil antswiniketik yuˈun Altos de Chiapas, juˈ stenbelik te ajwalil ta schˈunel te jaˈ yuˈunik te cheb schaˈwinik ektaria te yakal stenbel sbajik sok te spatxujkˈik te municipio yuˈun Chalchihuitán; ta jukeb schaˈwinik yuˈun noviembre yuˈun 2020 jaˈnix jich la spasik, la stajik jukeb schaˈwinik sok ojlil ektaria yuˈun te […]

Ta México bayal ta chiknajel milel ta stojol te machˈatik ya skanantayik te lum kˈinale / Tsoblej te chapatik ta tujkˈ ochik ta slumal Atzamiló, Chenalhó

Ta México bayal ta chiknajel milel ta stojol te machˈatik ya skanantayik te lum kˈinale / Tsoblej te chapatik ta tujkˈ ochik ta slumal Atzamiló, Chenalhó

Nokˈol awaibel, jun kˈop aˈyej te bajem ta stojol te batsˈil ants winiketik ta Chiapas, chajpambil yuˈun te Noticiero Chiapas Paralelo, te ya x-aˈtej sok te Alianza de Medios de la Red de Periodistas de a Pie. Ta 2021, te tsoblej yuˈun Global Witness la stsak ta jun chanlajuneb yoxwinik lajeletik sok chˈayeletik ta stojol te jkananetik yuˈun te lum kˈinal ta México, jich bin utˈil la yakˈ ta nael te tsobleje, te milel ta stojol te jkananetike ya xchikna ta ilel te yakal ta mukˈubel, balunlajuneb chikna ta 2019; lajuneb schaˈwinik ta 2020 sok chanlajuneb yoxwinik akˈbil ta nael […]

Altar para pedir a la Mare Tierra le provea agua a los pueblos. Foto: Ángeles Mariscal

Najtˈ sbejlal sok jujun kˈajkˈal lujbel yuˈun stajel te jaˈ ta naj

Chˈunujeletik yuˈun te jkajwaltik ta municipio yuˈun Chilón lokˈik ta bejel ta swenta skojlel jtuneletik te chukatike sok te machˈatik yakatik ta tˈunele / Najtˈ sbejlal sok jujun kˈajkˈal lujbel yuˈun stajel te jaˈ ta naj.   Nokˈol awaibel, jun kˈop aˈyej te bajem ta stojol te batsˈil ants winiketik ta Chiapas, chajpambil yuˈun te Noticiero Chiapas Paralelo, te ya x-aˈtej sok te Alianza de Medios de la Red de Periodistas de a Pie. Te kˈaxel jun schaˈwinik yuˈun septiembre yuˈun 2022 bayal ta jtul katoliko winiketik sok antsetik yuˈun te slumal tseltaletik ta Chilón, lokˈik ta bejel ta swenta […]