Te ajawalil maba yich’ota wenta spisil te lajeletik yu’un COVID. (Podcast en Tseltal no.14)

Resumen informativo COVID-19
Resumen informativo COVID-19
Te ajawalil maba yich’ota wenta spisil te lajeletik yu’un COVID. (Podcast en Tseltal no.14)
Loading
/

Multimedia

Otros idiomas

 

Nok’ol awaiybel, jun k’op ayej te bajem ta swenta yu’un te bats’il antswiniketik taChiapas, te chajpambil yu’un te Noticiero Chiapas Paralelo, te ya x-a’tej sok teAlianza de Medios de la Red de Periodistas de a Pie.

Yo’tik lunes jukeb yu’un septiembreyu’un 2020.

Jun a’telil te la spasik te jchol ayejetik yu’un te jpuk k’op ayejetik Animal Político,la yak’ ta nael te ta México, ta yu’iletik yu’un abril, mayo, junio sokjulioyu’un te jawil ini. Lajik chaneb weltaxan-ate antswiniketik,te maba spaj sok te jawil k’axele.

Jich la yalik te jp’ijeletik te la snaik stojol, te ini ay bayal skajibal: ja’wan lajik ta stojol te COVID, te matoba ich’bilik ta wenta; te yane ja’wan lajik ta swenta yantikxan chamelil te maba la yich’ikilel; o ja’ikwan te mach’atik bajtik stojol yak’sbajik ta ilel ta jun snaul poxil, sok lajik ta snajik.

Ta Chiapas, te yajtalul te la yich’tajel tey ta Registro Nacional de Población, ya xchiknaj ta ilel teja’ ta yu’il yu’un junio te ja’k’ojt sk’ajk’alel te lajik bayal ta tul yu’unteCOVID, te la sta k’oel2 mil 303 tajtul.

Ta stojol ini, te a’telpatanetik yu’un te Secretaría de Salud taChiapas, ja’naxlasnaojik stojol telajik 458tajtul ta yu’il te junio. ¿binwan sk’oblalulte maba la yich’ik ta wenta te yantikxan lajele? Ja’ jun jojk’oyelte mato jnatik te sujtibale.

Yakalto te uts’inelyu’un te mach’atik chapatik sokstujk’ik tey ta Altos yu’un Chiapas.

Te semanak’axeltoe,jtsob te kuxatik jilel yu’unte milel ta Acteal, te spito sabajik sok te tsoblej Las Abejas de Acteal, la xchapik sok te ajwalil yu’un México jun “acuerdo de solución amistosa”te bati yich’o,sk’anel te perton ta sit te antswiniketik sok majtanil tak’in.

Te yan tsobleje, yakalto st’umbelik te demandate yak’ojik ta Comisión Interamericana de Derechos Humanos (CIDH),ta swenta te ak’a pasotukixte lekil chajpanel ta swenta te uts’inele.

Sok yakal sujbelik yantikxan, ya sk’anik te ayuk chajpanel ta stojol te a’telpatanetik te la yak’ik mantal ta swenta te milel tacheb scha’winik yu’un diciembre ta ya’wilal 1997,jich bit’ilikte k’axel ajwalil, Ernesto Zedillosok te k’axel ajwalil yu’un ChiapasJulio Cesar Ruiz Ferro.

Junte majtamba k’opte yakalto ta slumal Altos yu’un Chiapas, ja’ taslumalyu’un Chenalhó, sok lumetik te slak’o te municipioyu’unAldama sokChalchiuitán,yakalikto ta uts’inel yu’un te mach’atik chapatik sok stujk’ike, jich bit’il tek’axte milel ta Acteal, ya yalik te muk’ul tsoblejetik, te ini chikna ta swenta temaba yich’ojikchukel te mach’atik yakatik ta uts’unwaneje, sok maba la yichik pojbeyeltestujik’ik, sok cha’oxtulnax te la yich’ikix chukele, ta spatilalxan ta yan jawil ya skoltayik lok’el.

Te yotike,te tsobjetik ini, te chapatik sok stujk’ikya spasik te bin ya sk’an yo’tanike sokmaba xuik ta ich’el ta k’op, ay bayal yu’unikte lekil tujk’etik. Jich bit’il la yak’ik ta ilel ta slajibal agosto la spasik jun video ta swenta yuts’inel te swinkilel lum yu’un Aldama, te yo’tan spojbeyik 60 ektaria te sk’inalike, sok yo’tan stenik lok’el ta slumalik, sok ya xtujk’awanik ta jujuts’in.

Teme maba ya yich’ik ich’el ta k’op te ini uts’inwanejetik, ja’ayak te ya xmuk’ub te sk’oblalulikesok ya xbasteniklok’el bayal ta tul antswiniketik ta snajik, jich bitil te yakalspasbelik k’ajk’al ini.

Li’ ta Chiapas Paralelo yatome jcholbeyexkotik te bintik ya xkojt ta pasele. te k’opayej ini chajpanbil sok spatrocinio yu’un DW Akademie.

Traducción y locución (sk’asesel sok scholel k’op ayej): Juan Gabriel López Ruíz

 

Gracias a:

Sin comentarios aún.

Deja una respuesta

Este sitio usa Akismet para reducir el spam. Aprende cómo se procesan los datos de tus comentarios.

Comparta su opinión. Su correo no será público y será protegido deacuerdo a nuestras políticas de privacidad.