Podcast no.20 Tsotsil – México ja jun ta lajunem yun país to oy ep j’chamel ta coronavirus; ta Chiapa epajem li ilbajinel yun jnak-lumetik batsi vinik antsetik

Resumen informativo COVID-19
Resumen informativo COVID-19
Podcast no.20 Tsotsil - México ja jun ta lajunem yun país to oy ep j’chamel ta coronavirus; ta Chiapa epajem li ilbajinel yun jnak-lumetik batsi vinik antsetik
Loading
/

Multimedia

Otros idiomas

Li me’ cha’bai jbel chabeluk kuts kalaltak ba’tsi vinik antsetik taj lumaltik Chiapa, k’uxelan chal noticiero Chiapas paralelo, ti jaik jtsomlejetik ta Alianza de Medios de la Red de periodista de a pie

Li lunes jun xcha’vinik yun octubre 2020

Li yepal lij chameletik ta COVID-19 , te me’ ta xich alel ti ja xa mas ta 40 millones ti ipajemik tas bej-lijil balumil ; ti ja xa me oy ep xi’el ta xakbutik ti li ta lajunem U’sbulel li chamel. Li ta Mexico ak’ume paj jayibuk k’ak’al li chamel, j’amteletik tas venta pox-tael te laj yak’ik ta na’el ti te me muy lij chameletik, ja yun ja me tey nabalutik ti ta lajunem paisetik ti ja ep jchameletik. Li ta Chiapa li na’bil lij chameletik ja xa’ oy ta mil 63 chamenik tas coj li chamel.

Li yantik ayejetik, Cesar Hernandez Feliciano chiuk Jose Luis Gutierrez Hernandez li le chim viniketik jk’opojeletik ta tzeltal ti jaik j’nak-lumetik ta San Sebastian Bachajon tey ta chilon yich’ik tsakel batel k’alal oyik ta protesta tij nak-lumetik tey ta ejido, yun ja tas k’annik ti ak’u spoaj li amtel oy tas venta li cuartel de la Guardia Nacional te tas paraje-ik.
Li chim viniketik te la yich’ik chukel ta oenal yun Ocosingo ti ja tik-bat smulik ti ta motin. Li yan vinik ti ja te oy ta protesta, Juan Hernandez Moralez, muyuk na bil buy o’y.

Sk’otol le ne’ja k’ot ta pasel ta bolajunem yun octubre, k’alal oyik ta manifestación pacifica, lij amteletik te ilbajinbanik. Li ajbalil yunme’ tas k’an tas nakan te li militares yun ja te jun ta xak ti ta bak-lajunem ti oy tas nakanel li ta Chiapa. Li Centro de Derechos Humanos Fray Bartolome de las Casas te las k’anbe slok’el ta chukel li chim viniketik chiuk ti ak’ume xich t’unel li jun ch’ayem te la yalik li manifestación las pasik ja me tey yich’ik ilbajinel ti yun me ja oyik tas pasel li libre manifestación y protesta xi albil

Li yantik ayejetik, jnak-lumetik te ta Selva Lacandonas te la yak’ik ta na’el lij nak-lumetik te ta Candelaria, ti ja’ ta Ocosingo, tey la yibajinik lij nak-lumetik te ta Rancheria Corosal chiuk San Gregorio li le lumetik ja me afiliado-ik ta Organización Asociacion Rural de Interes Colectivo Union de Uniones Independientes y Democratica. X’i sbi’ik. (ARIC-UUID)

 

Li le ne’ ja me te la yalik ti skoltol ja me epal k’op la yalik ti la yelk’anik ixim chiuk tas tsakbanik, xi la yalik tij amteletik ta tetik.li uts’inta-el ja me tey tas koj li Bienes Comunales Zona Lacandona tas venta li ja yun li banamil li Rancheria Corosal, San Gregorio chiuk li yantik banumiletik li ta Reserva de la Biosfera Montez Azules, tas koj li ja yun li banamil ja yun te cholpol laj yayik li ajido candelaria yun ja’ la yalik ti ja tas k’an tas tunesik li osil.

Li yantik k’usitik k’otan ta pasel, t alum chanalho jtsomlejetik yun las Abejas ta Acteal te las spasik k’in tas venta sna’ubil li ja xa ts’aki jtom jabil slikem lis stsomlejik ti jaik jnutseletik te ta Nuevo Yibeljoj jnutseletik yun li paramilitaretik ti tas jabilal 1997.

Li k’alal te tsobolik tas venta sna’ubil ti k’usitik chopol k’ot ta pasel, li jayim skomelalik ta milel ta Acteal te tsots las k’anik ti ak’ume yich chapanel li jayim jmilbanejetik paramilitaretikli jaik j’utsintabanejetik chiuk li jayim jpasmantaletik ti k’alal yich’ik milel.
Te las k’anik noxtok ti ak’uxa lajuk yip li paramilitaretik ti bu oyik ta jujun paraje-etik ti oyik’o tas t’omesel lis tuk’ik jech k’uchal te ta municipio Aldama chiuk ta Santa Martha Chenalho, ti butik oy vinik ants tis komesojik sna’ik tas koj li xi’el.

Li ta Chiapa paralelo te to me’ ta xich aleltal. Li jbel cha’bel loile ja patrocinio yu-un DW Akademie.
Ti boch´o las jelumtas taj koptik: Ana lucia López Hernández.
Boch´o las tsiba: Maximiliano López Pérez.

 

Gracias a

Sin comentarios aún.

Deja una respuesta

Este sitio usa Akismet para reducir el spam. Aprende cómo se procesan los datos de tus comentarios.

Comparta su opinión. Su correo no será público y será protegido deacuerdo a nuestras políticas de privacidad.